Het Centraal Planbureau schetst voor 2014 een Nederland dat in slakkentempo herstelt. Z24 haalt vijf opvallende zaken uit de cijferbrij.
De Macro Economische Verkenning 2014 die afgelopen weekend via RTL uitlekte en vervolgens door het Centraal Planbureau (CPB) werd vrij gegeven, toont een moeizaam herstellend Nederland. Maar niet alles is kommer en kwel.
1)Bezuinigingen raken groei maar beperkt
De hoofdconclusie van het CPB is dat de Nederlandse economie dit jaar iets sterker krimpt dan eerder gedacht, terwijl het herstel in 2014 minder sterk is. Dat laatste heeft volgens het Planbureau alles te maken met de zes miljard euro aan extra bezuinigingen – waaronder bevriezing van de ambtenarensalarissen en het niet corrigeren van de schijven voor de inkomstenbelasting voor loonstijgingen.
Waar het CPB eerder uitging van 0,75 procent groei in 2014, is dat nu een half procent. De extra bezuinigingen snoepen dus slechts een kwart procent van de groei af. Z24’s Mathijs Bouman legt hier uit hoe dat komt.
Eén van de redenen is dat het kabinet gaat sleutelen aan de fiscale behandeling van ontslagvergoedingen die in zogenoemde Stamrecht-BV’s worden weggezet. Deze vermogens mogen in 2014 eenmalig met 20 procent belastingvoordeel worden opgenomen. Belastinginkomsten die anders later waren geïnd komen zo wel eerder binnen. Dat scheelt 1,25 miljard euro schat het CPB.
Ook vermoedt het CPB dat, in tegenstelling tot eerdere jaren, het schrikeffect van extra bezuinigingen uitblijft. Consumenten geven naar verwachting slechts beperkt minder uit, ondanks het snoeipakket van zes miljard.
2)We groeien al weer
De verwachte economische krimp voor dit jaar is iets aangescherpt tot 1,25 procent. Maar kijk je naar de kwartaalramingen, dan is de recessie al voorbij.
Het CPB toont namelijk een grafiekje, dat lichte groei laat zien vanaf het derde kwartaal van 2013. Nu dus. Let wel: de groei wordt gemeten ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Vergeleken met een jaar eerder is er naar verwachting nog sprake van stevige krimp in het derde kwartaal van dit jaar.
3)Drama werkloosheid
De grootste domper blijft voorlopig de hoge werkloosheid, die in 2014 volgens het CPB uitkomt op gemiddeld 7,5 procent van de beroepsbevolking. Hoewel de economie iets aantrekt door groei van de export en herstel van de bedrijfsinvesteringen, blijft de behoefte aan arbeid onder bedrijven in 2014 afnemen.
Tegelijk neemt het arbeidsaanbod nog toe door de huidige ontslaggolf en de toename van mensen die niet werkten, maar wel actief willen worden op de arbeidsmarkt.
Toch biedt een blik op de maandcijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) enige hoop. Al moet je daarvoor wel even door een definitiekwestie heen kijken. De werkloosheid wordt namelijk op twee manieren gemeten: volgens een eigen methode van het CBS en volgens een internationale methode. Zie voor de precieze verschillen deze uitleg.
Volgens de 'nationale' meetmethode van het CBS kwam de werkloosheid afgelopen juli op een nieuw record van 8,7 procent uit. Het CPB zet daar voor dit jaar een gemiddelde van 8,5 procent en in 2014 een gemiddelde van 9,25 procent tegenover.
De verwachting is dus dat de werkloosheid nog iets verder oploopt, maar dat gaat steeds minder hard. Terugkijkend is het aantal werklozen vooral tussen medio 2012 en medio dit jaar hard opgelopen: vanaf een niveau van 6,5 procent tot de huidige 8,7 procent.
Kijk je naar de internationale meetmethode, dan lag de werkloosheid volgens het CBS in juli op 7 procent. Dat is ook het gemiddelde dat het Planbureau voor dit jaar verwacht. Voor 2014 komt het CPB nog iets hoger uit op 7,5 procent, maar de grootste stijging lijkt ook bij deze manier van meten achter de rug.
4)Brussel knijpt oogje toe
Zelfs het pakket van 6 miljard aan extra bezuinigingen en lastenverzwaringen kan niet voorkomen dat Nederland in 2014 niet niet aan de eisen van Brussel voldoet. Dat wil zeggen het begrotingstekort blijft met 3,3 procent boven de Europese norm van maximaal 3 procent, aldus het CPB.
De overschrijding is echter dermate klein, dat het kabinet Rutte de gok kan wagen dat eurocommissaris Olli Rehn een oogje toeknijpt. Premier Rutte kan daarbij putten uit berekeningen voor het zogenoemdede 'stucturele tekort', dat corrigeert voor schommelingen in de economie.
Volgens de het CPB boekt Nederland in 2013 en 2014 een verbetering van het structurele tekort met 1,1 procent. In Europees verband stond Nederland in de boeken voor een verbetering van 1,3 procent. Nederland zou dus iets beter moeten presteren, maar mag hopen op enige coulance.
5)Het CPB kan niet voorspellen
De ramingen het het CPB suggereren een precisie die in de werkelijkheid ver te zoeken is. Het CPB is zelf de eerste om dit toe te geven. Zo moeten ramingen worden aangepast als er nieuw kabinetsbeleid is. Miljardenbezuinigingen raken de economische groei. Maar daarnaast is er ook de grilligheid van de bijvoorbeeld de wereldhandel en huizenprijzen die de cijfers danig kunnen beïnvloeden.
Vooral in crisisjaren, als er onverwachte schokken zijn die de economie raken, kan het verschil tussen de eerste schatting en de uiteindelijke uitkomst zeer groot zijn. Dat illustreert het CPB mooi in onderstaand grafiekje.
Daar is bijvoorbeeld te zien dat het CPB aanvankelijk rekende op bijna 1,5 procent groei in 2012, terwijl dit uiteindelijk een min van 1,2 procent werd. En ook voor 2013 zijn de aanpassingen groot. Kortom alle reden om niet blind te varen op economische prognoses.
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl
